Depresja to poważne zaburzenie psychiczne, które może dotknąć osoby w każdym wieku, w tym także seniorów będących pod opieką domową. W dzisiejszym artykule przyjrzymy się temu, jak radzić sobie z depresją u starszych osób i jak zadbać o ich dobrostan emocjonalny. Zacznijmy!
Dlaczego depresja u starszych osób wymaga szczególnej uwagi?
Najstarsi z nas są grupą społeczną, która często cierpi z powodu depresji ze względu na wiek i związane z nim trudności. Istnieje wiele powodów, dla których depresja u starszych osób wymaga szczególnej uwagi:
- Brak zrozumienia ze strony społeczeństwa
- Problemy zdrowotne związane z wiekiem
- Samotność i izolacja społeczna
- Trudności z dostępem do odpowiedniej opieki psychiatrycznej
Dlatego też ważne jest, aby świadczyć dodatkową opiekę nad starszymi osobami borykającymi się z depresją. Jak zatem radzić sobie z tą sytuacją, szczególnie gdy osoba starsza przebywa pod opieką domową?
Zapewnij wsparcie emocjonalne: Starsze osoby potrzebują wsparcia i zrozumienia. Bądź obecny i słuchaj ich emocji i obawy.
Zachęcaj do aktywności fizycznej: Regularne ćwiczenia fizyczne mogą pomóc w poprawie samopoczucia i redukcji objawów depresji u osób starszych.
Przykładowy tytuł | Przykładowa treść |
---|---|
Dostarczaj zdrowe, zbilansowane posiłki | Zdrowa dieta może mieć pozytywny wpływ na nastrój i stan psychiczny. |
Ułatwiaj dostęp do leczenia: Pomóż osobie starszej w umówieniu wizyty u lekarza psychiatry, udzielając wsparcia i motywacji.
Objawy depresji u seniorów – co należy obserwować?
Jak radzić sobie z depresją u starszych osób pod opieką domową? Ważne jest, aby wiedzieć, jak rozpoznać objawy depresji u seniorów i jak należy na nie reagować. Poniżej przedstawiamy kilka wskazówek, które mogą pomóc w radzeniu sobie z tym trudnym problemem.
Objawy depresji u seniorów mogą być różne, dlatego ważne jest, aby zwracać uwagę na zmiany w zachowaniu i nastroju. Poniżej znajdują się niektóre typowe symptomy depresji u starszych osób:
- Brak zainteresowania życiem i codziennymi czynnościami
- Problemy ze snem
- Brak apetytu lub nadmierna chęć jedzenia
- Przygnębienie i smutek
- Izolacja społeczna
Jeśli zauważysz u starszej osoby te objawy, należy podjąć odpowiednie kroki, aby jej pomóc. Zachęcanie do rozmowy, wspólnego spędzania czasu oraz zapewnienie wsparcia emocjonalnego może okazać się kluczowe.
Lekarz | Psychoterapeuta |
---|---|
Skonsultuj się z lekarzem rodzinnym, który może zalecić odpowiednie leczenie farmakologiczne. | Szukaj profesjonalnej pomocy psychoterapeuty, który pomoże w przezwyciężeniu depresji. |
Pamiętaj, że depresja u seniorów jest chorobą, która wymaga specjalistycznej opieki i wsparcia. Nie bagatelizuj objawów depresji u starszych osób. Pomoc medyczna i wsparcie emocjonalne mogą znacząco poprawić jakość życia seniora.
Jak rozmawiać z osobą starszą o jej uczuciach?
Odpowiednie radzenie sobie z depresją u starszych osób pod opieką domową to kluczowa sprawa, która wymaga wrażliwości, empatii i cierpliwości. Jest to często trudny temat do poruszenia, zwłaszcza gdy chodzi o rozmowę o uczuciach z osobą starszą.
Aby skutecznie pomóc starszej osobie w radzeniu sobie z depresją, należy przestrzegać kilku zasad dotyczących komunikacji:
- ***Bądź wyrozumiały*** – staraj się zrozumieć i akceptować uczucia wyrażane przez osobę starszą.
- ***Słuchaj uważnie*** – poświęcaj czas i uwagę na rozmowę, wykazując zainteresowanie uczuciami i problemami.
- ***Wyrażaj współczucie*** – pokaż empatię i zrozumienie, unikaj osądzania lub minimalizowania uczuć.
Oprócz rozmowy, warto również pamiętać o innych sposobach pomocy osobie starszej w radzeniu sobie z depresją. Wskazane jest zapewnienie wsparcia emocjonalnego oraz poszukiwanie profesjonalnej pomocy psychologicznej lub terapeutycznej.
Lepiej nie robić | Lepiej zrobić |
---|---|
Minimalizować uczucia | Pokazać zrozumienie |
Ignorować problem | Aktywnie słuchać i angażować się |
Osądzać | Wyrazić współczucie |
Skuteczne strategie radzenia sobie z depresją u seniorów
Kiedy starsza osoba cierpi na depresję, jej bliscy i opiekunowie domowi muszą podjąć działania, aby pomóc jej pokonać ten trudny okres. Istnieje wiele skutecznych strategii radzenia sobie z depresją u seniorów, które mogą przynieść ulgę i poprawić jakość życia pacjenta. Poniżej przedstawiamy kilka przydatnych wskazówek:
- Stymulacja umysłowa: Zachęcaj seniora do angażowania się w codzienne zajęcia, które mogą pobudzić jego umysł, takie jak rozwiązywanie krzyżówek, czytanie książek czy słuchanie muzyki.
- Aktywność fizyczna: Regularna aktywność fizyczna może pomóc w poprawie samopoczucia i redukcji objawów depresji. Zachęcaj seniora do spacerów, ćwiczeń fizycznych lub dołączenia do grupy fitness dla seniorów.
- Zdrowa dieta: Zadbaj o zdrowe i zrównoważone posiłki dla seniora. Dieta bogata w warzywa, owoce, pełnoziarniste produkty zbożowe i zdrowe tłuszcze może wpłynąć pozytywnie na nastrój.
Dodatkowo, ważne jest również zapewnienie starszej osobie wsparcia emocjonalnego i towarzyszenia jej w trudnych chwilach. W razie konieczności, nie wahaj się skonsultować z lekarzem lub specjalistą ds. zdrowia psychicznego, aby uzyskać profesjonalną pomoc. Dbaj o codzienną rutynę i stwarzaj warunki do odpoczynku i relaksu, co może pomóc w redukcji stresu i poprawie samopoczucia seniora.
Znaczenie aktywności fizycznej w walce z depresją
Depresja wśród starszych osób pod opieką domową jest częstym problemem, który może być trudny do rozpoznania i leczenia. Jednak istnieje wiele skutecznych sposobów radzenia sobie z tą chorobą, a jednym z nich jest aktywność fizyczna. Regularna aktywność fizyczna może pomóc poprawić nastrój i ogólne samopoczucie seniorów, którzy zmagają się z depresją.
Jednym z głównych powodów, dla których aktywność fizyczna może być skutecznym narzędziem w walce z depresją u starszych osób, jest to, że pomaga w produkcji endorfin – hormonów szczęścia. Ćwiczenia fizyczne mogą również poprawić jakość snu, co jest kluczowe dla osób cierpiących na depresję.
Niezależnie od wieku czy stanu zdrowia, istnieje wiele form aktywności fizycznej, które mogą być dostosowane do potrzeb i możliwości starszych osób. Może to być spacer, joga, pływanie, czy nawet łagodne ćwiczenia siłowe. Ważne jest, aby znaleźć aktywność, która sprawia przyjemność seniorowi i jest odpowiednia dla jego stanu zdrowia.
Dodatkową korzyścią aktywności fizycznej dla seniorów z depresją jest fakt, że może ona pomóc w budowaniu więzi społecznych. Grupowe zajęcia sportowe lub spacery mogą być doskonałą okazją do spotkania nowych osób i nawiązania relacji, co ma pozytywny wpływ na stan psychiczny.
Podsumowując, aktywność fizyczna odgrywa istotną rolę w walce z depresją u starszych osób pod opieką domową. Regularne ćwiczenia mogą poprawić nastrój, samopoczucie oraz jakość życia seniorów, dlatego warto zachęcać ich do aktywności fizycznej jako integralnej części terapii depresji.
Wpływ diety na nastrój i samopoczucie seniora
Dieta seniora ma ogromny wpływ na jego nastrój i samopoczucie. Zdrowe odżywianie może pomóc w zapobieganiu depresji oraz poprawie ogólnej kondycji psychicznej. Dlatego ważne jest, aby należycie zadbać o odpowiednie posiłki seniora pod opieką domową.
Przede wszystkim należy zapewnić seniorowi różnorodną dietę, bogatą w warzywa, owoce, pełnoziarniste produkty zbożowe oraz białko. Regularne spożywanie takich produktów zapewni organizmowi niezbędne składniki odżywcze, które pomogą utrzymać równowagę hormonalną oraz poprawić samopoczucie.
Kolejnym ważnym elementem diety seniora jest dbanie o odpowiednią ilość płynów. Picie odpowiedniej ilości wody może pomóc w utrzymaniu prawidłowego funkcjonowania organizmu oraz wpłynąć pozytywnie na nastrój seniora.
Warto również zwrócić uwagę na spożywanie zdrowych tłuszczów, takich jak oleje roślinne czy orzechy. Kwasy tłuszczowe omega-3 mają pozytywny wpływ na pracę mózgu i mogą pomóc w redukcji objawów depresyjnych.
Pamiętajmy także o regularności posiłków oraz unikaniu przejadania się. Zbyt duże ilości jedzenia mogą prowadzić do zmian nastrajania oraz spadku energii.
Dbanie o odpowiednią dietę seniora to ważny element opieki domowej. Pamiętajmy, że zdrowa żywność może mieć znaczący wpływ na nastrój i samopoczucie naszych bliskich.
Terapia zajęciowa jako pomoc w leczeniu depresji u starszych
Terapia zajęciowa może okazać się skutecznym narzędziem w leczeniu depresji u starszych osób, zwłaszcza tych objętych opieką domową. Specjalnie zaprojektowane zajęcia mogą pomóc w poprawie samopoczucia, podnosząc jakość życia seniorów.
Jednym z głównych celów terapii zajęciowej jest stymulowanie umysłu oraz aktywizacja ciała poprzez różnorodne aktywności. Dzięki temu osoby starsze mogą poczuć się bardziej zaangażowane i zmotywowane do działania, co może przyczynić się do zmniejszenia objawów depresji.
Podczas zajęć terapeutycznych seniorzy mają okazję spotkać się z innymi osobami w podobnej sytuacji życiowej. Ta społeczna interakcja może przełamać uczucie samotności i izolacji, które często towarzyszy depresji w starszym wieku.
Terapia zajęciowa może obejmować różnorodne aktywności, takie jak zajęcia plastyczne, warsztaty kulinarno-artystyczne, czy nawet terapię ogrodniczą. Dzięki temu seniorzy mają możliwość zrelaksowania się, rozwijania swoich zainteresowań i odkrywania nowych pasji.
To nie tylko sposób na walkę z depresją, ale także na poprawę ogólnego stanu zdrowia psychicznego i fizycznego osób starszych. Zajęcia terapeutyczne mogą pomóc w utrzymaniu sprawności umysłowej oraz motywacji do aktywności, co przyczynia się do ogólnego dobrostanu podopiecznych.
Wsparcie psychologiczne dla osób starszych - dlaczego jest niezwykle istotne?
Jak radzić sobie z depresją u starszych osób pod opieką domową?
Depresja jest częstym problemem zdrowotnym wśród osób starszych, zwłaszcza tych przebywających pod opieką domową. Jest to często bagatelizowane zjawisko, gdyż symptomy depresji często są mylone z naturalnym procesem starzenia się. Jednakże należy pamiętać, że leczenie depresji u osób starszych jest równie istotne, jak leczenie innych schorzeń. Oto kilka skutecznych sposobów, które mogą pomóc w radzeniu sobie z depresją u seniorów:
- Regularny kontakt towarzyski: Spróbuj spędzać czas z osobą starszą, rozmawiać z nią i słuchać jej. Otwarcie komunikacji może pomóc jej wyrazić swoje uczucia i emocje, co może znacząco wpłynąć na poprawę samopoczucia.
- Aktywność fizyczna: Regularna aktywność fizyczna może pomóc w poprawie nastroju oraz zdrowia psychicznego. Zachęcaj osobę starszą do spacerów, ćwiczeń stretchingowych czy innych form aktywności, które lubi.
- Pozostawienie swojej przestrzeni: Daj osobie starszej czas i przestrzeń do samodzielnego działania i refleksji. Poczucie kontroli nad własnym życiem może pomóc w radzeniu sobie z depresją.
- Wsparcie psychologiczne: Skorzystaj ze wsparcia psychologicznego dla osób starszych. Terapeuta może pomóc w identyfikacji myśli i uczuć prowadzących do depresji oraz w znalezieniu skutecznych strategii radzenia sobie z nią.
Ważne jest, aby nie bagatelizować problemu depresji u osób starszych. Zrozumienie i wsparcie ze strony opiekunów oraz specjalistów może mieć kluczowe znaczenie dla poprawy jakości życia seniorów przebywających pod opieką domową.
Zachęcanie seniorów do utrzymywania kontaktów społecznych
Seniorzy często cierpią na depresję z powodu izolacji społecznej, dlatego ważne jest, aby zachęcać ich do utrzymywania kontaktów z innymi osobami. Istnieje wiele sposobów, aby pomóc starszym ludziom w walce z depresją i poprawić ich samopoczucie.
**Porady dla osób opiekujących się seniorami pod kątem radzenia sobie z depresją:**
- Zachęcaj seniora do regularnych rozmów telefonicznych z bliskimi i przyjaciółmi.
- Organizuj spotkania rodzinne lub przyjacielskie, nawet jeśli są to krótkie wizyty.
- Zaplanuj wspólne aktywności, takie jak spacery, wspólne gotowanie czy czytanie książek.
- Wprowadź do ich życia nowe zainteresowania, które mogą stać się okazją do poznania nowych osób.
**Przykładowy harmonogram tygodniowy dla seniora pod opieką domową:**
Dzień | Aktywność |
---|---|
Poniedziałek | Rozmowa telefoniczna z przyjacielem |
Wtorek | Wizyta wnuka |
Środa | Spacer w parku z sąsiadem |
Czwartek | Sesja czytania książki z opiekunem |
Piątek | Wspólne gotowanie obiadu z rodziną |
**Pamiętaj, że regularny kontakt z innymi osobami może pomóc seniorom w utrzymaniu dobrego samopoczucia i zapobieganiu depresji. Zadbaj o to, aby osoby starsze pod opieką domową miały dostęp do interakcji społecznych, które mają kluczowe znaczenie dla ich zdrowia psychicznego.**
Ważność rutyny i regularności w życiu osoby starszej z depresją
Ważne jest, aby w przypadku osób starszych z depresją, które są pod opieką domową, stosować rutynę i regularność w codziennym życiu. Dla wielu seniorów, zwłaszcza tych cierpiących na depresję, pewność harmonogramu i stałe rutyny mogą przynieść poczucie stabilności i bezpieczeństwa.
Regularne posiłki, sen, aktywność fizyczna i społeczna są kluczowe dla utrzymania dobrego samopoczucia psychicznego u osób starszych z depresją. Dlatego też ważne jest, aby osoby opiekujące się nimi zadbały o to, aby te elementy były częścią ich codziennego życia.
Można także rozważyć wprowadzenie kilku prostych zasad, które pomogą osobie starszej z depresją zachować regularność w życiu i łatwiej radzić sobie z objawami depresji:
- Tworzenie harmonogramu dnia: Planowanie codziennych czynności może pomóc w utrzymaniu rutyny i zapobieganiu poczuciu chaosu.
- Aktywność fizyczna: Regularne ćwiczenia mogą poprawić nastrój i ogólne samopoczucie osoby starszej.
- Kontakt ze społecznością: Zachęcanie do utrzymywania kontaktu z przyjaciółmi i rodziną może pomóc w zapobieganiu izolacji społecznej, która często towarzyszy depresji.
Ważne jest również, aby osoby opiekujące się seniorami z depresją były cierpliwe i empatyczne. Upewnienie się, że osoba starsza czuje się wsparciem i zrozumieniem może pomóc jej lepiej radzić sobie z chorobą.
Monitorowanie leków i skutków ubocznych w leczeniu depresji
Jak radzić sobie z depresją u starszych osób pod opieką domową?
Depresja to często bagatelizowany problem u osób starszych przebywających pod opieką domową. Dzięki monitorowaniu leków i skutków ubocznych w leczeniu depresji można zapewnić odpowiednią opiekę i poprawić jakość życia seniorów. Poniżej przedstawiam kilka sposobów, jak radzić sobie z depresją u tej grupy społecznej.
- Regularne spotkania z lekarzem psychiatrą – ważne jest, aby senior regularnie konsultował się z psychiatrą w celu monitorowania stanu psychicznego i dostosowania leczenia.
- Zachęcanie do aktywności fizycznej - regularna aktywność fizyczna może poprawić nastrój seniora i pomóc mu przeciwdziałać depresji.
- Wsparcie rodzinne i przyjacielskie – bliscy seniora powinni okazywać mu wsparcie i zrozumienie, aby pomóc mu przezwyciężyć depresję.
jest kluczowym elementem dbania o zdrowie psychiczne seniorów przebywających pod opieką domową. Dzięki odpowiedniej opiece i wsparciu można poprawić jakość życia osób starszych cierpiących na depresję.
Lek | Dawkowanie |
---|---|
Fluoksetyna | 20mg/dzień |
Citalopram | 20mg/dzień |
Niebagatelizujmy problemu depresji u osób starszych pod opieką domową. Dbanie o ich zdrowie psychiczne jest równie ważne, jak troszczenie się o ich fizyczne dobrostan. Znajdujmy odpowiednie metody radzenia sobie z depresją i wspierajmy seniorów w codziennych wyzwaniach.
Dlaczego terapia poznawczo-behawioralna jest skutecznym narzędziem w zwalczaniu depresji u seniorów?
Terapia poznawczo-behawioralna (CBT) jest powszechnie uznawana za skuteczne narzędzie w zwalczaniu depresji u seniorów pod opieką domową. Metoda ta opiera się na zmianie myślenia i zachowań, co może pomóc osobom starszym w radzeniu sobie z problemami emocjonalnymi.
Jednym z głównych powodów skuteczności terapii CBT u seniorów jest to, że pomaga im zmierzyć się z negatywnymi myślami i przekonać się, że są one nieprawdziwe lub przesadzone. Pozwala to na poprawę samopoczucia i zmniejszenie objawów depresji.
Podczas terapii CBT seniorzy uczą się także nowych umiejętności radzenia sobie z trudnościami i problemami. Zdobyte narzędzia mogą pomóc im zmniejszyć uczucie bezradności i zwiększyć poczucie kontroli nad swoim życiem.
Ważnym elementem terapii poznawczo-behawioralnej jest także nauka technik relaksacyjnych, które mogą pomóc seniorom w zmniejszeniu napięcia i stresu, często towarzyszących depresji.
Terapia CBT może być również skutecznym narzędziem w zapobieganiu nawrotom depresji u seniorów, ucząc ich skutecznych strategii radzenia sobie z trudnościami i utrzymywania zdrowego myślenia.
Podtrzymywanie pasji i zainteresowań osoby starszej jako ważny element terapii
stanowi kluczowy sposób radzenia sobie z depresją u seniorów przebywających pod opieką domową. Dla wielu starszych osób utrzymywanie swoich hobby i zainteresowań jest nie tylko formą relaksu, ale także sposobem na utrzymanie zdrowego umysłu i ciała.
Wprowadzenie regularnych aktywności, które senior uwielbia i które przynosi mu radość, może pomóc w zmniejszeniu uczucia samotności oraz zwiększeniu poczucia własnej wartości. Istotne jest, aby opiekunowie domowi zachęcali seniora do kontynuowania jego pasji oraz wspierali go w realizacji celów związanych z nimi.
Niektóre przykłady aktywności, które mogą pomóc w podtrzymywaniu pasji i zainteresowań osób starszych, to:
- Malowanie czytanie książek – rozwijają kreatywność i umysłowe zdolności
- Ogródki działkowe – pozwalają na kontakt z naturą i aktywność na świeżym powietrzu
- Zajęcia grupowe – np. taniec czy rękodzieło, które sprzyjają interakcji społecznej i integracji z innymi osobami
Ważne jest również, aby podczas terapii senior był aktywnie zaangażowany w podejmowanie decyzji dotyczących swoich zainteresowań i pasji. Dzięki temu poczuje się bardziej niezależny i pełnowartościowy, co może przyczynić się do poprawy jego samopoczucia i ogólnej jakości życia.
Przykładowy harmonogram tygodniowy dla osoby starszej: |
Poniedziałek: Spotkanie z przyjaciółmi |
Wtorek: Warsztaty rękodzielnicze |
Środa: Spacer po parku |
Czwartek: Lekcje tańca |
Piątek: Warsztaty kulinarno-kulturalne |
Sobota: Wizyta w muzeum |
Niedziela: Relaks w domu |
Rola opiekuna domowego w procesie leczenia depresji u seniorów
Depresja u starszych osób pod opieką domową jest często niediagnozowana i leczona niewłaściwie. Rolą opiekuna domowego jest nie tylko dbanie o fizyczne potrzeby seniora, ale również wspieranie go w walce z depresją.
Jak możemy pomóc starszej osobie w leczeniu depresji?
- Ukazanie wsparcia emocjonalnego i słuchanie seniora, gdy chce porozmawiać.
- Stworzenie przyjaznego i pozytywnego otoczenia domowego.
- Wspieranie w utrzymywaniu kontaktów społecznych i uczestniczenie w aktywnościach społecznych.
- Pomaganie w utrzymaniu zdrowej diety i regularności w spożywaniu posiłków.
Badania wykazują, że regularne ćwiczenia fizyczne mogą pomóc w zmniejszeniu objawów depresji u osób starszych. Dlatego warto zachęcać seniora do aktywności fizycznej, np. spacerów czy łagodnych ćwiczeń.
Pomoc psychologiczna | Aktywność fizyczna |
Wsparcie terapeuty w radzeniu sobie z emocjami. | Regularne spacery lub jogging. |
Akceptacja uczuć i emocji. | Ćwiczenia relaksacyjne, np. joga. |
Nie wolno bagatelizować objawów depresji u seniorów, gdyż może to prowadzić do pogorszenia stanu psychicznego i ogólnego zdrowia. Dlatego ważne jest, aby opiekun domowy był świadomy roli, jaką pełni w procesie leczenia depresji u seniora i starał się pomóc mu w pokonywaniu trudności.
Znaczenie wsparcia rodzinnych i przyjaciół w walce z depresją u starszych osób
Warto zwrócić uwagę na znaczenie wsparcia rodzinnych i przyjaciół w procesie leczenia depresji u starszych osób przebywających pod opieką domową. Oto kilka przydatnych wskazówek, które mogą pomóc zarządzać tą trudną sytuacją:
- Regularny kontakt – Ważne jest, aby regularnie odwiedzać osobę dotkniętą depresją, zadbać o codzienny kontakt telefoniczny lub przez komunikatory internetowe.
- Empatia i zrozumienie - Staraj się zrozumieć uczucia i emocje, którymi kieruje się osoba cierpiąca na depresję. Bądź cierpliwy i wspierający.
- Aktywność fizyczna – Zachęcaj do spędzania czasu na świeżym powietrzu, spacerów lub zajęć ruchowych, które mogą poprawić nastrój i samopoczucie.
Wsparcie | Znaczenie |
---|---|
Emocjonalne | Poprawia nastrój oraz motywację do walki z depresją. |
Praktyczne | Pomoc w codziennych czynnościach, które mogą sprawiać trudność osobie choremu. |
Dbaj o swoje zdrowie psychiczne i fizyczne, aby móc efektywnie pomagać osobie dotkniętej depresją. Pamiętaj, że wsparcie bliskich jest kluczowe w procesie leczenia i powrotu do zdrowia.
Dlatego warto zadbać o to, aby osoby starsze pod naszą opieką domową nie czuły się samotne czy opuszczone. Pamiętajmy, że wsparcie emocjonalne jest równie ważne jak opieka fizyczna. Dbajmy o to, aby starsze osoby miały okazję do rozmowy, wyrażenia swoich uczuć i zdobycia wsparcia. Pokazujmy im, że są kochane i ważne, a każdy trudności nieuchronnie mijają. Wdrażając te proste, codzienne działania możemy pomóc starszym osobom w radzeniu sobie z depresją i poprawić ich jakość życia. Obyśmy zawsze pamiętali o tym, że rytm domowego życia to nie tylko codzienne obowiązki i czuwanie nad zdrowiem fizycznym, ale także troska o stan psychiczny naszych bliskich. Dzięki temu możemy stworzyć dla nich bezpieczne i pełne miłości środowisko, w którym będą mogli zakwitnąć nawet w podeszłym wieku.